4 Mei Toespraak Wytze de Haan
17 april 1945, Eindelijk De Lemmer bevrijd van onderdrukking door de bezetter. Vijf jaar van bezetting kwam daarmee eindelijk tot een einde. Vandaag de 4e mei is het de nationale herdenking en herdenken we de Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en oorlogssituaties en vredesmissies nadien.
Het monument hier aan de gevel van de kerk met als tekst “Har dea us frijdom” geeft treffend aan waar mensen voor hebben gestreden, voor onze vrijheid, vaak met verlies van eigen leven. Omdat ze het waard vonden om voor vrijheid te vechten. Ook inwoners van onze gemeente. Niet alleen in de 2e wereldoorlog, maar ook nadien.
De bloemen die zonet op de begraafplaats zijn gelegd, liggen bij mensen die bereid waren hun nog jonge leven in de waagschaal te stellen om onderdrukking uit te bannen, de oorlog te bestrijden en de vrede te herstellen. En dat mag niet vergeten worden.
2.
Ik ben opgegroeid met de slogan: “Nooit meer oorlog”
Helaas is de realiteit een andere. We leven in een wereld die op hol geslagen lijkt. Meer dan 60 miljoen mensen zijn op de vlucht. Op dit moment zijn er meer mensen op de vlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking dan tijdens de tweede wereldoorlog. Hiervan is maar liefst 51% jonger dan 18 jaar. Deze vluchtelingen horen dus nog gewoon op school te zitten.
Op school, net als de kinderen in ons land. Fijn is het om te zien dat de jeugd van de scholen hun inzet tonen om de herdenking voor de gevallenen die onze vrijheid hebben bevochten, steunen en levend houden. “Nooit meer oorlog” lijkt omgewisseld in “Nooit meer vrede”.
Ik weiger dat te geloven.
Nederland kende vluchtelingen in de 1e wereldoorlog.
3.
1 miljoen Belgische vluchtelingen kwamen in ons land en toen Hitler in 1933 in Duitsland aan de macht kwam, probeerden veel joden naar het buitenland te vluchten.
Hoeveel joodse vluchtelingen tussen 1933 en 1940 naar Nederland zijn gekomen is niet bekend maar de schattingen lopen uiteen van 35.000 tot maximaal 50.000 vluchtelingen.
Ik weet het, op dit moment geeft de vluchtelingen-problematiek spanning in ons land. De wereld die terreur heet, maakt mensen onzeker en soms bang, maar ook strijdbaar.
Veel van de mensen die veiligheid en bescherming zoeken, zoeken dat in landen als: Turkije, Libanon en hier in de West Europese landen. Als we kijken naar Libanon heeft dat land het grootste aantal vluchtelingen opgenomen, zo’n 23% van de bevolking is daar vluchteling.
In Nederland is dit nog geen 1 %.
4.
En ik weet het, het geeft spanning en soms frustratie maar het geloof in vrijheid, moeten we willen delen, ook met mensen die verdreven zijn van huis en haard.
Ik denk dat ik u niet hoef uit te leggen dat dit mensen zijn die familie, vrienden, huis en haard moesten achterlaten vanwege oorlog, politiek geweld, hun seksuele geaardheid, afkomst of religie. Ze waren hun leven niet meer zeker. Net als ons ten tijde van de 2e wereldoorlog.
Ook wij wilden geholpen worden en we zijn geholpen. Nederland is bevrijd, we kunnen weer zeggen wat we willen, mogen kiezen wie we willen en mogen nee zeggen tegen wat leiders ons trachten voor te houden. De democratie waar ik in geloof, kan tegen een stootje. Ook nu.
De vrede en veiligheid waar de gevallenen voor hebben gestreden, dwingt ons om dat niet te vergeten.
5.
Onze gemeente moet haar sociale en maatschappelijke plicht doen en vluchtelingen opvangen, heel Friesland moet dit jaar aan zo’n 1750 mensen onderdak bieden. Dus ook onze gemeente. Populisme ligt dan op de loer, en kunnen een bedreiging zijn voor de vrijheid waarvoor de mensen die wij vandaag herdenken gevallen zijn.
Laten we 71 jaar na de bevrijding in mei1945 niet vervallen in doem-denken. Laat de Angst en Cynisme het niet winnen van de Hoop. Voor een vluchteling zal de zee geen uitkomst zijn, zal een kerk schijnbaar veilig lijken, de straat koud zijn als de mens die denkt dat recht medemenselijkheid kan keren en huis en haard daardoor wordt beschermd.
Blijf herdenken en blijf meedoen. Vertel het nieuwe mensen, die onze geschiedenis nog niet kennen. Omdat wegkijken niet helpt.
