“Oorlog is mensenwerk. Vrede ook”

Op 4 mei 2023 sprak onze fractievoorzitter Sippy van der Meer bij de dodenherdenking in Rottum. De herdenking vond plaats na een stille tocht naar het graf van de heer Rinkema op de begraafplaats aan de Binnendijk te Rottum. Hierbij de door haar uitgesproken tekst:

Geachte aanwezigen,

“Oorlog is mensenwerk. Vrede ook”. Zo zei de rechtsgeleerde Bernard Roling ooit.

Vandaag staan we stil bij de doden die sinds het begin van de Tweede Wereldoorlog gevallen zijn. En morgen vieren we het feit dat we in dit land al bijna tachtig jaar in vrijheid kunnen leven. Dat betekent dat er in dit land inmiddels drie generaties op rij opgegroeid zijn voor wie vrede de norm was. Waar de oorlog voor de generatie van mijn ouders nog regelmatig gespreksonderwerp was op familiebijeenkomsten, moeten mijn kinderen inmiddels snel zijn om nog een verhaal over de Tweede Wereldoorlog uit eerste hand te horen.

Toch is oorlog nooit ver weg. Er zijn om ons heen genoeg mensen voor wie het leven in vrijheid allesbehalve vanzelfsprekend is. Ze wonen op onze azc’s, op de vlucht voor oorlogsgeweld of onderdrukking in hun land van herkomst. Sommige van hen zijn alleen en pas 13 of 14 jaar, hierheen gereisd vanuit Afrika of het Midden-Oosten. Ook wonen sinds vorig jaar in deze gemeente op diverse plekken vluchtelingen uit de Oekraïne. Zowel op opvanglocaties maar ook bij particulieren thuis worden zij opgevangen. Terwijl ondertussen hun landgenoten nog volop vechten voor de vrijheid.

Zo komen er iedere generatie nog nieuwe persoonlijke oorlogsverhalen bij. En blijven we ons ervan bewust dat oorlog meer is dan een abstracte term. Het gaat om mensen. Niet voor niets roept het nationaal comité 4 en 5 mei ons op om meer naar elkaar te luisteren. Dit jaar staat ‘nieuwsgierigheid naar de andere’ centraal. En dit mogen we breed opvatten: nieuwsgierigheid naar de eigen familiegeschiedenis. Nieuwsgierigheid naar het verhaal van de vluchteling. En nieuwsgierigheid naar de verhalen van onze omgeving.

Laat ons elk jaar stilstaan bij het verhaal van de 59 jarige Albert Marten Rinkema, die hier in Rottum woonde. Hij was weduwnaar en vader van twee dochters, Pietertje en Anna. Daarnaast was hij actief in een hele reeks van maatschappelijke organisaties, op het gebied van kerk, onderwijs of landbouw. Kortom, een beeldbepalende man in dit dorp.

In de nacht van 29 op 30 juni 1944, volgend jaar 80 jaar geleden, schrok hij op uit zijn slaap toen er mensen aan zijn deur kwamen. Bij opening van de deur werd hij onder vuur genomen. Ten minste zes kogels werden op hem afgevuurd en hij overleefde het niet. Dit moest als vergelding dienen voor de dood van een NSB politieagent, twee dagen eerder op het station van Heerenveen. Waarom de keus op Rinkema viel is niet duidelijk geworden. Het ging de daders misschien wel niet zozeer om wie, maar vooral om dat het gebeurde. Een afschuwelijke, zinloze daad.

Oorlog is mensenwerk. Vrede ook.

Laten we het menselijke leed van oorlog nooit vergeten. Laten we de verhalen blijven vertellen van de offers die gebracht zijn voor onze vrijheid. Laten we morgen de vrede en de vrijheid vieren, met onze naasten, onze omgeving en met een open blik naar het onbekende. Laten we stilstaan bij de bijdrage die iedereen kan leveren om ook de komende generaties in vrijheid te laten leven.

Dank u wel